12. در برخي از منابع، رواياتي مبني بر اختلاف يا جرّ و بحث حسنين(ع)
با يکديگر آمده است؛[1] آيا
آنان، در کودکي يا بزرگسالي، با يکديگر اختلاف و مشاجره داشتهاند؟
اين نقل قولها
صحيح نيست. امام حسن و امام حسين(ع) هردو معصومند و معصومين هيچگاه با يکديگر
اختلافي ندارند، زيرا اختلاف در بين اشخاص غير معصوم واقع ميشود و آنها در کودکي
و بزرگسالي، هميشه يار و همراه يکديگر بودهاند.
13. آيا امام حسن و امام حسين(ع) در جنگهاي سهگانۀ زمان حکومت
اميرالمؤمنين(ع) شرکت ميکردند؟
آنها هميشه و
همهجا، بهخصوص در جنگها، همراه و ياور اميرالمؤمنين(ع) بودند.[2]
14. چرا اطّلاعات زيادي دربارۀ سيره و روش امام حسين(ع) در دوران
امامت امام مجتبي(ع) در دسترس نيست؟
زیرا امام
حسين(ع) در زمان امامت امام مجتبي(ع)، تابع صددرصد ايشان بهعنوان امام زمان
بودند. مثلاً پس از صلح امام حسن(ع)، بسياري از گروهها و افراد از امام حسين(ع)
ميخواستند که ايشان قيام کنند، امّا حضرت خود را ملتزم به خواست امام مجتبي(ع) ميدانستند
و هرگز از آن رويگردان نبودند.[3] در حقيقت
شناخت صحيح امام حسين(ع) از موقعيّت و شخصيّت معاويه در اجتماع آن روز، باعث شده
بود تا زمان مرگ معاويه، آن حضرت روش برادر را ادامه دهند و به صلحنامه پايبند
باشند.[4]
15. چرا سيره و روش امام حسين(ع) معمولاً مخالف سيره و روش امام
حسن(ع) بود؟ مثلاً امام مجتبي(ع) با معاويه صلح کردند، ولي امام حسين(ع) با يزيد
جنگيدند؟
هر کدام از
ائمّۀ اطهار(ع)، به تناسب موقعيّت خود، با شناخت صحيح وظيفه، به آن عمل کردهاند.
اگر امام حسين(ع) نيز بهجاي امام حسن(ع) بودند، صلح ميکردند و اگر امام حسن(ع)
بهجاي امام حسين(ع) بودند، قيام ميکردند.
پيامبر اکرم(ص)
در وصف امام حسن و امام حسين(ع) ميفرمودند: «الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ
إِمَامَانِ قَامَا أَوْ قَعَدَا».[5]
16. آيا از اينکه امامت در نسل امام حسين(ع) قرار گرفت و در
فرزندان امام حسن(ع) نبود، ميتوان برداشت کرد که مقام امام حسين(ع) از امام مجتبي(ع)
بالاتر است؟
معصومين(ع) در
فضيلت، تفاوتى ندارند؛ زيرا يك تجلّى و نور واحد بودهاند؛[6] لكن به اعتبار
ظروف، چهارده نور شدهاند. البته هرکدام به تناسب موقعيّت، خصوصيّتي دارند. در
واقع، تفاوت رفتار ائمّۀ اطهار(ع)، ناشي از تفاوت «موقعيّت» و شرايط است، نه
تفاوت در «شخصيّت».
امّا دربارۀ
اينکه چرا امامت در نسل امام حسين(ع) قرار گرفته، بايد گفت قضیۀ امامت یک قضیه و
مشيّت الهی است[7] و پیامبر
گرامي(ص) در روایات فراوانی اسماء ائمّه را ذکر نمودهاند[8] و قضیه
قراردادی نیست تا هرکسي بتواند امام باشد.
. گرچه
برخي از مورّخين کوشيدهاند تا دو شخصيّت متفاوت از اين دو امام معصوم بالأخص در
قضيۀ صلح با معاويه، به تصوير بکشند [الطبقات الكبرى، ج 10، ص 331؛ أنساب
الأشراف، ج 3، ص 148؛ تاريخ مدينة دمشق، ج 13، ص 267؛ شرح نهج البلاغة، ج 16، ص
23] امّا اين حرف ناصوابي است و عملکرد و سيرۀ امام حسين(ع) در زمان امام مجتبي(ع)
و حتّي پس از شهادت ايشان خلاف آن را اثبات ميکند. اگر آن بزرگواران اختلاف یا
مخالفتی داشتند، حدّاقل باید پس از شهادت امام مجتبی(ع)، امام حسین(ع) فوراً طبق
نظر خود، عمل میکردند؛ امّا چنین نبود.
. الاخبار
الطوال، ص 221؛ أنساب الأشراف، ج 3، ص 150.
.
الإرشاد، ج 2، ص 32؛ الاخبار الطوال، ص 222؛ تاريخ مدينة دمشق، ج 14، ص 205.
. علل
الشّرائع، ج 1، ص 211: «حسن و حسين هر
دو امام هستند، چه سکوت کنند و چه قيام نمايند.»